Polimerlere Uygulanan Testler: Renk Uyumu Tayini (L*a*b)
Renk, kişinin göz hassasiyeti, yaşı, cinsiyeti ve hatta psikolojik durumuna bağlı olarak kişiden kişiye, bulunduğu ortamın aydınlatmasına ve ışık kaynağına göre, ışığın numunenin üzerine düştüğü açıya, karşılaştırmak istenen nesnelerin boyut farklılıklarına ve arka planın kontrasına göre değişkenlik gösteren bir algıdır. Bu kadar değişken bir parametrenin üretimin her aşamasında kontrol edilmesi gerekmektedir.
İnsan gözü yaklaşık 380- 750 nm (nanometre; 1 nanometre= 10-9 metre) arasındaki dalga boyunu algılayabilmektedir. İnsan gözü ile anlaşılmayan renklerin kontrol edilmesinde spektrofotometre cihazı kullanılmaktadır.
380 nm dalga boyundaki ışık Ultraviyole (mor Ötesi, UV.)
380-440 nm dalga boyundaki ışık Menekşe
440-500 nm dalga boyundaki ışık Mavi
500- 580 nm dalga boyundaki ışık Yeşil
580- 600 nm dalga boyundaki ışık Sarı
600- 620 nm dalga boyumdaki ışık Turuncu
620- 750 nm dalga boyundaki ışık Kırmızı
750 nm dalga boyundaki ışık infraruj (Kırmızı- ötesi, IR)
Yukarıda belirtilen dalga boyu aralığına göre ışığı ayıran spektrofotometre cihazı ile hassas ölçümler yapmak, kaydetmek, kıyaslamak ve bu ölçümleri dijital olarak göstermek mümkündür.
Rengi sayısal olarak ifade etmenin bilinin en iyi metodu CIE (Commission internationale de Ieclairage) tarafından 1931 yılında XYZ tristimulus değerinden yola çıkılan Yxy metodu ve 1976 yılında XYZ tristimulus değerinden yola çıkılan L*a*b metodudur. Spektrofotometre cihazları, renkleri basit bir şekilde sayısallaştırmamızı sağlar. L, bir rengin açıklığını, a ve b değeri ise rengi oluşturmaktadır.
Spektrofotometrik metotta numune ölçümü almak için plaka hazırlanır. Saniyeler içinde doğru sonuçlar veren basit bir prosedürdür. Standart plaka ile ölçümü yapılacak plakanın değerlerini karşılaştırmalı olarak vermektedir. Spektrofotometre cihazında, görünür bölge 360-740 nm arasında 10 nm atımlar ile ölçüm alıp cihazın işlemcisi ile X, Y, Z tristimulus değerinden istenilen metoda dönüştürülür. Spektrofotometreler ayrıca çoklu sensörler kullanılarak her dalga boyunda veya her dalga boyu aralığında spektral yansımayı ölçer ve daha sonra spektral grafik üzerinde verileri gösterebilir. Bu renk aralığında L* açıklığı/ koyuluğu gösterir ve a* ve b* kromatiklik koordinatlardır. 4a* yönde kırmızı, -a* yönde yeşil, 4b* yönde sarı ve -b* yönde ise mavidir. Merkez akromatiktir; a* ve b* değerleri artarken ve merkezden uzaklaşarak hareket ederken, rengin canlılığı da artar.
L*a*b* renk metodunda renk farkı, renklerin ne şekilde farklı olduğunu değil renk metodunun boyutunu gösteren tek bir sayısal değer ΔE*ab olarak ifade edilebilir.